Extreem geweld in Port-au-Prince, Haïti: hoe vier van onze collega’s dagelijks hun leven riskeren om te gaan werken
Dinsdag 21 juni 2022
Extreem geweld houdt de inwoners van Port-au-Prince – hoofdstad van Haïti - al vier jaar lang in een helse greep. Sinds 2018 gaat het land door een zware politieke en economische crisis. Zwaarbewapende straatbendes regeren over de straten. Moord, ontvoering, afpersing, verkrachting zijn schering en inslag. En te midden die enorme onveiligheid, gaan onze collega’s Rosanberg*, Ugo*, Natalie* en Morjorie* elke dag – op gevaar van eigen leven – werken in onze ziekenhuizen.
De afgelopen twee jaar heeft Natalie in een van de ziekenhuizen van AZG in Port-au-Prince gewerkt. Vooral de autorit van en naar het werk boezemt haar enorm veel angst in. "Ik ben natuurlijk bang om beroofd te worden, maar ik veel meer schrik om ontvoerd te worden", zegt ze. "Elke keer als ik mijn deur dichttrek, bereid ik me fysiek en mentaal voor. Ik zeg draag opzettelijk slobberige kleren, zodat ik me comfortabel zou voelen, mocht ik ergens een paar dagen gevangengehouden worden. De meeste vrouwen die ontvoerd worden, worden ook verkracht. Ik ga elke dag met de daver op het lijf werken.”
Om net die risico’s in het woon-werkverkeer te proberen vermijden, heeft AZG een 24-uursdienst ingevoerd. "Dat is vermoeiend, maar minder riskant", vervolgt Natalie. Haar collega Rosanberg denkt er ook zo over. Zij is moeder van vier en de enige kostwinnaar. Ze móet gaan werken. Maar veel collega’s raken vaak niet of niet op tijd op het werk. "Soms kan het meer dan twee uur duren, omdat de weg is geblokkeerd of omdat er gevechten aan de gang zijn”, vertelt Rosanberg. “Mijn oudste kind gaat naar de universiteit, maar dat gaat door de onveiligheid nu niet meer. Avondeten staat al lang niet meer op de agenda, vlees ook niet. Ik kan het simpelweg niet meer betalen, met vier schoolgaande kinderen. We leven hier niet meer, we overleven. We zijn de hele tijd gestrest en bang. Het is echt zwaar.”
Ons traumaziekenhuis in Tabarre: hoogstnodige zorg midden in het geweld
Middenin het extreem geweld in Port-au-Prince heropende AZG in 2019 zijn traumaziekenhuis in buitenwijk Tabarre. Dat was en is hoogstnodig, zeker om ook de armere bevolking toegang te geven tot kwalitatieve gezondheidszorg. In 2021 hebben de AZG-teams meer dan 5.300 chirurgische ingrepen uitgevoerd en 900 ernstige brandwondenpatiënten verzorgd. In verschillende spoedafdelingen in de stad hebben we vorig jaar maar liefst 23.000 patiënten behandeld. In mei 2022 nog, moesten we in Tabarre alle zeilen bijzetten om 96 (!) patiënten met schotwonden quasi tegelijkertijd te verzorgen. Terwijl hadden onze ambulances alle moeite om de verschillende wijken in de stad veilig te bereiken om de gewonden bij te staan.
Onze collega werd aangevallen op weg naar het werk
Ugo werkt eveneens in een ziekenhuis van Artsen Zonder Grenzen. Op weg naar het werk werd hij op een dag tegengehouden. "Het zijn niet eens de rijken die worden aangevallen, maar gewone mensen zoals ik die proberen om hun familie te onderhouden." Ze stalen alles wat hij bij zich had terwijl hij onder schot werd gehouden met wapen van een groot kaliber. "Ik dacht dat ik ging sterven. Ik had echt het gevoel dat ik hun vijand was. Maar ze lieten me gaan. We zien elke dag de verschrikkelijkste dingen, mensen die worden vermoord, mensen die worden verbrand op straat."
Ook Ugo is vader van vier, en alleenstaand. Zijn jongste is 10 weken oud. Als hem iets zou overkomen, brengt hij ook zijn gezin in gevaar. Elke dag vertrekt hij naar het werk met die wetenschap in het achterhoofd. “Ik kom vaak te laat, soms omdat ik gewoon niet door het geweervuur heen kan komen. Het heeft echt effect op ons, niet enkel lichamelijk door de dagelijkse stress, maar ook financieel. Het is uitputtend."
Meer en meer mensen op de vlucht
"Er zijn geen jongeren meer in mijn wijk", zegt Ugo. Meer en meer mensen laten Haïti achter, op zoek naar een veiliger leven. Morjorie, die ook voor AZG werkt, kent dan weer een 50-jarige vrouw die "haar mooie huis en tuintje in Tabarre" heeft moeten opgeven en nu zonder papieren en in totale armoede in de VS leeft. "Ze sloot de deur van huis achter zich en kwam nooit meer terug." Ugo en Morjorie hebben dezelfde droom voor hun kinderen, dat ze hun studies veilig kunnen afmaken in een ander land, ver van het afschuwelijke geweld en de armoede. "Maar ik wil in mijn land blijven”, zegt Ugo. Ik wil blijven omdat ik er vertrouwen in heb dat het leven hier op een dag zal veranderen.”
