België
Opvangcrisis: een tijdlijn sinds de belgische staat en Fedasil veroordeeld werden
In het najaar van 2021 ontstaat een zorgwekkende situatie aan de poorten van het Klein Kasteeltje (waar asielzoekers zich moesten aanmelden). De eerste asielzoekers kunnen hun aanvraag niet meer registreren en worden niet meer opgevangen.
19 januari 2022
De Belgische Staat wordt voor het eerst veroordeeld
Artsen Zonder Grenzen en 9 andere organisaties klagen het gebrek aan actie van de Belgische staat aan. De staat en Fedasil worden veroordeeld: de rechtbank beveelt Fedasil om een opvangplaats toe te kennen aan elke asielzoeker, zodra zijn aanvraag is ingediend, zonder voorwaarden of vertraging, en dit op straffe van sancties. Een jaar later zijn er bijna 7.500 individuele veroordelingen door de Brusselse arbeidsrechtbank.
Februari 2022
De rechtbank beveelt de betaling van dagelijkse dwangsommen
De staatssecretaris reageert niet. De verenigingen eisen daarop de betaling van dwangsommen én een verhoging van de bedragen indien ook maar één persoon die om internationale bescherming verzoekt, zijn recht op thuis wordt ontzegd. Meer dan 1,7 miljoen euro aan dwangsommen blijven tot op heden onbetaald.
15 juli 2022
Het opvangcentrum voor niet-begeleide vluchtelingen of NBMV sluit
Het centrum, opgericht in oktober 2021, ving 350 minderjarigen op doorreis op. De overheid neemt het centrum niet over en Artsen Zonder Grenzen ziet zich genoodzaakt om het centrum te sluiten.
13 september 2022
Artsen Zonder Grenzen legt de regering een stappenplan voor, mede ondertekend door een vijftigtal organisaties, met een veertigtal concrete en realistische maatregelen om uit de crisis te komen
De staatssecretaris legt de door de verenigingen ter plaatse voorgestelde maatregelen naast zich neer.
Oktober 2022
Vrouwen en kinderen op straat
Voor het eerst worden gezinnen (vrouwen met kinderen) en niet-begeleide minderjarigen (NBMV) niet langer systematisch opgevangen. Ze kunnen niet anders dan op straat slapen. De crisis wordt intens dieper.
12 oktober 2022
Artsen Zonder Grenzen opent een tijdelijke kliniek in Pacheco
Onze teams stellen 2 medische containers op op de Pachecolaan, naast de Dienst Vreemdelingenzaken en bieden een antwoord op de medische en psychologische noden van migranten en asielzoekers. We spreken er ook de autoriteiten mee aan op hun tekortkomingen. Er werden in totaal 1.808 medische consultaties en 162 psychologische beoordelingen uitgevoerd.
November 2022
Het"Palais des Droits" wordt bezet
Het ongelukkig benoemde kraakpand in de Paleizenstraat in Schaarbeek is de enige optie voor migranten en asielzoekers in Brussel om te schuilen voor de winterse temperaturen. De plaats is nu de thuisbasis van bijna 1.000 mensen, in onwaardige levensomstandigheden.
2 november 2022
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens roept België tot orde
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens tikt de Belgische Staat op de vingers voor over de ontoereikende opvang van een Guinese asielzoeker en eist dat de jongeman onderdak en elementaire materiële hulp krijgt. Sindsdien is de Staat ruim 1.100 keer door het EHRM tot de orde geroepen.
7 november 2022
De Europese Commissie stelt 204 miljoen euro beschikbaar
Het gaat om een financiering via het Fonds voor asiel, migratie en integratie om België te helpen snel oplossingen te vinden voor het tekort aan opvangcapaciteit. Ondanks deze kolossale financiële steun is er sinds de betaling geen substantiële capaciteitsverhoging gerealiseerd.
1 december 2022
Advocaten begraven de rechtsstaat
Onder vrieskou verzamelen tientallen advocaten van het kantoor Progress Lawyers Network zich in Brussel om symbolisch de Belgische rechtsstaat te begraven. De stelt de niet-naleving van gerechtelijke beslissingen aan de kaak. Ze overwegen een schatting van de in beslag te nemen activa van de overheid.
13 december 2022
Op 13 december dringt Dunja Mijatovic, commissaris voor de mensenrechten van de Raad van Europa, er bij België en de staatssecretaris op aan om asielzoekers onderdak en materiële hulp te garanderen.
19 december 2022
Sit-in in het kabinet van premier Alexander De Croo
AZG en andere middenveldorganisaties bezetten de Wetstraat 16 tot er een oplossing is gevonden. Wij vragen:
- De start van de federale crisisbeheersingsfase
- Het effectief ter beschikking stellen van 1.000 verblijfsplaatsen
Een beslissing blijft uit. De ordediensten dwingen de middenveldorganisaties om te vertrekken.
20 december 2022
Vaccinatiecampagne tegen difterie en polio
Artsen Zonder Grenzen start haar vaccinatiecampagne nadat ze in haar straatkliniek verschillende gevallen van difterie vaststelt. Een week lang vaccineren we in het Palais des Droits kraakpand, aan het Klein Kasteeltje en in de Humanitaire Hub bijna 450 mensen.
Januari 2023
3.000 mensen die internationale bescherming aanvroegen wachten nog op een plek in een verzadigd netwerk.
16 januari 2023
Fedasil moet goederen verkopen om dwangsommen te betalen
Nieuwe dieptepunt voor het Federaal Agentschap Fedasil. Voor het eerst sinds 2011 geeft de kamer voor inbeslagname van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg in Brussel toestemming voor de verkoop van een reeks goederen van Fedasil. Dit om het federaal agentschap de opgelegde dwangsom te laten betalen wegens niet-naleving van het recht op opvang van asielzoekers.
Wat doet Artsen Zonder Grenzen in België?
Artsen Zonder Grenzen (AZG) werkt sinds 2017 met migranten en andere kwetsbare mensen in België.
De afgelopen jaren hebben we geestelijke gezondheidszorg aangeboden aan migranten in Brussel. Vandaag bieden onze psychologen begeleiding en mentale gezondheidszorg als onderdeel van een compleet dienstenpakket voor migranten en vluchtelingen op doorreis in België.
In 2021 zagen we een toenemend aantal niet-begeleide minderjarigen in de straten van Brussel. In oktober besloten we om in samenwerking met partners een opvangcentrum te openen. Meer dan 300 jonge migranten vonden bescherming, oriëntatie via het programma.
Na de opvangcrisis van 2022 en de nijpende situatie van asielzoekers die op straat in Brussel achterbleven, openden we in september een mobiele kliniek waar vrouwen, kinderen en mannen terechtkunnen voor medische en psychologische zorg.
Hieronder gaan we wat dieper in op onze activiteiten.
Onze activiteiten in 2022 in België
Deze gegevens komen uit het internationale activiteitenrapport 2022 (in het Engels)
In 2022
- 4.760 poliklinische raadplegingen
- 130 consulten geestelijke gezondheid in groepssessies
De situatie voor migranten en asielzoekers in België bereikte in 2022 een crisispunt: meer dan 8.000 personen, waaronder jonge kinderen, werden zonder enige hulp op straat achtergelaten.
Omdat de regering geen onderdak biedt aan mensen die bescherming zoeken en om tegemoet te komen aan hun toenemende medische behoeften, opende Artsen Zonder Grenzen in oktober 2022 een tijdelijke medische kliniek voor het registratiecentrum van de Dienst Vreemdelingenzaken in Brussel. Hier waren onze teams getuige van een aanzienlijk aantal medische problemen die rechtstreeks te maken hebben met de slechte leefomstandigheden.
Via consultaties stelden we de eerste gevallen van difterie vast bij migranten in België, een ziekte die rechtstreeks kan gelinkt kan worden aan de precaire leefomstandigheden van mensen, maar die gemakkelijk kan worden voorkomen door vaccinatie. Daarom besloten onze teams om een vaccinatiecampagne te lanceren om het stijgende aantal gevallen van difterie onder mensen die in kraakpanden en op straat leven aan te pakken.
In samenwerking met andere ngo's zijn runnen we onze humanitaire hub in Brussel, waar we psychologische consulten geven. Patiënten die meer gespecialiseerde zorg nodig hebben, worden uitgenodigd om een afspraak te maken met psychologen in onze kliniek voor geestelijke gezondheidszorg, die zich ernaast bevindt.
Daarnaast hielpen de outreach-teams van AZG mensen die dakloos waren en migranten die in kraakpanden en opvangcentra woonden met medische consultaties, gezondheidsbevordering en infectiepreventie en -bestrijding.
Humanitaire hub: essentiële hulp voor migranten in Brussel
Artsen Zonder Grenzen werkt sinds 2017 in de Humanitaire Hub in Brussel, een project dat we samen met zes partnerorganisaties beheren. De “hub” is een plek waar migranten en vluchtelingen terechtkunnen voor diensten waar ze elders in de stad geen toegang toe hebben, zoals medische en geestelijke gezondheidszorg en sociaal-juridisch advies, maar ook het opsporen van familie en klerendistributie. In de hub nemen onze teams de geestelijke gezondheidszorg voor hun rekening. Veel migranten en vluchtelingen maken gebruik van die diensten; de hub krijgt elk jaar ongeveer 50.000 bezoekers over de vloer.
Onze psychologe Nourit praat over haar werk met AZG
Een schrijnend gebrek aan opvangplaatsen voor asielzoekers
In december 2021 konden we niet langer toekijken hoe honderden vluchtelingen en asielzoekers dagenlang letterlijk in de vrieskou stonden te wachten voor Klein Kasteeltje, wachtend om zich aan te melden (voor hun recht op bescherming). We openden een hotel in Brussel met ongeveer 100 opvangplaatsen, alhoewel de staat België de internationale verplichting heeft om voor hen opvang te voorzien. In februari 2022 daagden we de Belgische Staat voor de rechter voor het in gebreke blijven van dat recht op bescherming en opvang. Vandaag is de crisis nog steeds onbeantwoord: er zijn nog steeds te weinig opvangplaatsen in België voor asielzoekers.
Opvang voor niet-begeleide minderjarigen
Ongeveer tegelijkertijd met de opvangcrisis zagen onze teams in Brussel een verontrustende trend: steeds meer migrantenjongeren en -kinderen leefden alleen op straat, voornamelijk in de stationsbuurten. Opnieuw kwamen we tussenbeide. In oktober 2021 openden we een opvangcentrum, opnieuw in samenwerking met onze partners. Meer dan 250 buitenlands jongeren vonden er bescherming, begeleiding en huisvesting – aangepast aan hun zeer kwetsbare situatie. Omdat er nog steeds geen akkoord is gevonden met de Belgische autoriteiten om deze opvang over te nemen, zien we ons genoodzaakt dit project stop te zetten. Op 15 juli, hebben we het project gestopt.
