Vergeten in tijden van oorlog: nierpatiënten in Syrië
De afgelopen maanden zijn de bombardementen en het mortiervuur steeds heviger geworden in het gouvernement Idlib in het noordwesten van Syrië. De bevolking leeft in angst, niemand ontsnapt volledig aan de gevolgen ervan. Maar sommige mensen kampen met bijkomende gezondheidsproblemen die hun leven nog moeilijker maken. Mohammad Al Youssef is een Syrische dokter. Al vijf jaar werkt hij samen met Artsen Zonder Grenzen, om levensnoodzakelijke behandelingen te bieden aan mensen die een niertransplantatie hebben ondergaan.
"Tien jaar geleden onderging ik zelf een niertransplantatie. Ik was niet langer de dokter, plots was ik de patiënt. Die operatie bleek niet alleen ingrijpend te zijn in mijn leven, maar ook in mijn carrière. Ik ben endocrinoloog – gespecialiseerd in hormonen, klieren, stofwisseling enzovoort - van opleiding en had me in mijn carrière vooral gericht op de behandeling van diabetes. Maar door mijn transplantatie en door de oorlog die twee jaar later in mijn land begon, besloot ik van specialiteit te veranderen. Nu ben ik een van de weinige artsen in het noorden van Syrië die nierpatiënten kan behandelen.
In 2011 veranderde alles
Vóór de oorlog in Syrië was de behandeling van deze patiënten vrij eenvoudig. Ze werden verzorgd in ziekenhuizen of gezondheidscentra van de staat. Alles was er voor hen beschikbaar en dialyse en medicijnen waren gratis. Maar in 2011 veranderde alles. Plots doken er overal op de wegen checkpoints op. Patiënten die het gewend waren heen en weer te rijden voor hun behandeling, werden plots tegengehouden. Erger nog, afhankelijk waar je vandaan kwam, kon je gearresteerd of zelfs gedood worden. Het maakte niet uit of je ziek was of niet. Als je toevallig van de verkeerde plaats kwam, kon je mogelijk geen behandeling meer krijgen, of werd dat alleszins veel moeilijker.
Alle mensen die ik kende die een niertransplantatie hadden ondergaan, moesten hun eigen medicijnen kopen of vroegen hun familie in het buitenland om ze naar Syrië op te sturen. Weet goed dat deze medicijnen hun enige manier was om te overleven. Na een niertransplantatie moeten patiënten de rest van hun leven immunosuppressiva gebruiken, zodat hun lichaam de nieuwe nier niet kan afwijzen. Als ze stoppen met die medicijnen, kan nierfalen optreden. En bij nierfalen is dialyse vereist en dat is een pak ingewikkelder en duurder dan de inname van immunosuppressiva. Als je alles optelt, lopen de kosten voor dialyse per patiënt op tot 500 USD per maand. Immunosuppressiva kosten daarentegen niet meer dan 200 USD per maand. Maar dat blijft een torenhoog bedrag voor mensen in Syrië, hoger dan het gemiddelde maandloon. De meeste patiënten kunnen het zich gewoonweg niet veroorloven.
Artsen zonder grenzen ingelicht over de situatie van nierpatiënten
Daarom besloot ik in 2014 om contact op te nemen met Artsen Zonder Grenzen. Ik wist dat zij een gelijkaardig programma hadden opgezet in het gouvernement Homs. Ik vertelde hen dat ik 22 niertransplantatiepatiënten kende die zich in die moeilijke situatie bevonden en zich geen geneesmiddelen konden veroorloven. Ik bezorgde hen de medische dossiers. Artsen Zonder Grenzen stemde ermee in deze patiënten te steunen en hen gratis de levensnoodzakelijke behandeling aan te bieden. Dat maakte me ongelofelijk blij. Ik heb zelf een donornier, dus ik wilde de patiënten zoveel mogelijk steunen, zowel op moreel als op praktisch vlak. Sinds het uitbreken van de oorlog werd de moeilijke situatie waarin nierpatiënten zich bevinden volledig over het hoofd gezien door de meeste humanitaire organisaties. Daar kwam nu verandering in.
Het aantal patiënten dat ik opvolgde, nam in de volgende maanden en jaren alleen maar toe. Voornamelijk dankzij mond-tot-mondreclame eigenlijk. Steeds meer nierpatiënten namen contact met me op voor geneesmiddelen. Dat geeft aan hoezeer die steun nodig was. Aanvankelijk behandelde ik 22 patiënten, maar dat werden er al snel 45, daarna 73 en uiteindelijk bijna 100. In 2015 zette een andere humanitaire organisatie dezelfde steun op in het gouvernement Aleppo. Ook zij vroegen mij om hulp. Ik begon mijn tijd te verdelen tussen Artsen Zonder Grenzen en de andere organisatie. Opeens had ik dus meer dan honderd patiënten in het noorden van Syrië. Ook uit andere delen van het land kwamen patiënten naar me toe, op de vlucht voor het conflict.
"we weten niet wat de toekomst brengt, maar ik zal me blijven inzetten voor mijn patiënten"
De voorbije vijf jaar heb ik me over deze patiënten ontfermd, en dat heeft mij veranderd. Als mensen het over Syrië hebben, vertellen ze doorgaans over verwondingen en traumaletsels. Zelden of nooit hebben mensen oog voor de situatie van nierpatiënten. Sinds 2014 put ik gemoedsrust en voldoening uit mijn werk. Maar om eerlijk te zijn, het vergt ook bijzonder veel energie van mij. Ik heb zelfs al gedacht aan stoppen, maar mijn patiënten bleven in mij geloven. Ze zeiden me dat ik moest volhouden, want ze konden bij niemand anders terecht.
Vandaag blijft Idlib bijzonder gevaarlijk, de oorlog is nog lang niet voorbij. We weten niet wat de toekomst zal brengen. De situatie verandert elke dag. Het enige waar ik vandaag zeker van ben, is dat ik me zal blijven inzetten zolang mijn patiënten hun behandeling nodig hebben. Ik kan hen niet in de steek laten en blijf deze job uitoefenen tot ik weet dat ze veilig zijn. Deze mensen willen deze oorlog helemaal niet. Ze willen alleen een normaal leven leiden. De beschikbaarheid van deze behandeling is hun enige kans om te overleven.”
