AZG houdt toespraak over ebola voor de VN in New York

Mijnheer de Adjunct-Secretaris-Generaal, Mijnheer de Ondersecretaris-Generaal, Mevrouw de Algemeen Directeur, Mijnheer de Speciale Coördinator, Geachte Afgevaardigden, Dames en Heren.

Ik dank u voor deze kans om de lidstaten te spreken over de ebola-epidemie in West-Afrika.

Zes maanden na het begin van de ergste ebola-epidemie ooit, is de wereld de strijd ertegen aan het verliezen. Leiders slagen er maar niet om grip te krijgen op deze transnationale dreiging.

In West-Afrika zijn er nog steeds nieuwe besmettingen en doden. Er breken rellen uit. Isolatiecentra kunnen het werk niet aan. Medisch personeel geraakt besmet en schokkend veel van hen zijn gestorven. Anderen zijn gevlucht in angst en laten mensen zitten zonder behandeling voor zelfs de meest eenvoudige ziektes. Volledige gezondheidssystemen zijn ingestort.

Ebolacentra zijn verworden tot plaatsen waar mensen naartoe gaan om alleen te sterven, waar weinig meer dan palliatieve zorg geboden wordt. Het is onmogelijk om gelijke tred te houden met enorme aantallen mensen die naar ziekenhuizen komen. In Sierra Leone liggen de besmettelijke lijken te rotten in de straten.

In plaats van nieuwe ebolacentra te bouwen in Liberia, moeten we er crematoria bouwen.

Vorige week berekende de Wereldgezondheidsorganisatie dat mogelijk 20.000 mensen besmet zijn geraakt de voorbije drie maanden in Liberia, Sierra Leone, en Guinee.

We bevinden ons op onbekend terrein. De besmetting grijpt sneller dan ooit om zich heen, het virus verspreidt zich razendsnel door de Liberiaanse hoofdstad Monrovia.

Ik sta hier vandaag als de voorzitter van een medische humanitaire organisatie die vecht in de frontlinies van deze epidemie, sinds zij begon. Mijn collega’s hebben meer dan twee derde van de officieel gemelde patiënten verzorgd. Maar ondanks de verdubbeling van ons aantal medewerkers ter plaatse, kunnen we dit niet meer aan.

Artsen Zonder Grenzen luidt al maanden de alarmbel, maar de respons was te beperkt en kwam te laat. De epidemie begon zes maanden geleden, maar werd pas een ‘Bedreiging voor de Volksgezondheid van Internationaal Belang’ verklaard op 8 augustus.

Aankondigingen van financiering, stappenplannen, en de zoektocht naar vaccins en geneesmiddelen zijn welkom – maar ze zullen de epidemie niet stoppen.

De voorbije zes maanden hebben we verloren. De komende drie maanden moeten we winnen. En dat kunnen we.

Veel van de lidstaten die hier vandaag vertegenwoordig zijn, hebben sterk geïnvesteerd in hun capaciteit om te reageren op biologische dreigingen. U heeft de politieke en humanitaire verantwoordelijkheid om die capaciteit in te zetten in de door ebola getroffen landen.

Om de epidemie een halt toe te roepen, is het onontbeerlijk dat landen onmiddellijk burgerlijke en militaire eenheden met expertise in biologische dreiging inzetten. Ik roep u op uw rampenteams onmiddellijk uit te sturen, geruggensteund door uw volledige logistieke capaciteit. Dit moet in nauwe samenwerking met de getroffen landen gebeuren.

Als dat niet gebeurt, zullen we deze epidemie nooit onder controle krijgen.

Dit zijn de prioriteiten:

• Meer isolatiecentra
• Meer mobiele laboratoria om de diagnostische capaciteit te verbeteren
• Het opzetten van luchtbruggen om personeel en materiaal naar en in Afrika te vervoeren
• Een regionaal netwerk van veldhospitalen om mogelijk en daadwerkelijk besmet medisch personeel te verzorgen

Terwijl deze bio-rampenteams helpen met het onmiddellijk opschalen van de hulpverlening in het veld, moeten de Wereldgezondheidsorganisatie en andere organisaties het ebola-stappenplan implementeren.

We moeten ook kijken naar de instorting van staatsstructuren. Het gezondheidssysteem in Liberia is ingestort. Zwangere vrouwen met complicaties kunnen nergens naartoe. Malaria en diarree, eenvoudig te voorkomen en te behandelen ziektes, maken dodelijke slachtoffers. Ziekenhuizen moeten opnieuw opengaan.

Tenslotte moeten we de gezamenlijke ingesteldheid die onze reactie op de epidemie bepaalt, veranderen.

Dwangmaatregelen, zoals wetten die het niet rapporteren van mogelijk patiënten criminaliseren en gedwongen quarantaines, maken dat mensen zich verstoppen. Het leidt tot het verbergen van patiënten en drijft patiënten weg van de gezondheidszorg. Deze maatregelen hebben alleen maar angst en onrust gewekt, en het virus niet afgeremd.

De lidstaten van de VN kunnen niet enkel kijken naar maatregelen om hun eigen grenzen te beschermen. Alleen door de epidemie bij de wortels aan te pakken, kunnen we haar indijken.

Dit is een transnationale crisis, met sociale, economische, en veiligheidsimplicaties voor het Afrikaanse continent. Het is uw historische verantwoordelijkheid om in te grijpen.

We kunnen de getroffen landen niet afsluiten en hopen dat de epidemie wel zal uitwoeden. Om deze brand te blussen, moeten we het brandende huis in.

Dank u.

Toespraak uitgesproken door dr. Joanne Liu, internationaal voorzitter van Artsen Zonder Grenzen, voor de Verenigde Naties in New York, op 2 september 2014.