Pakistan - Verboden toegang

Chris Lockyear

Op 24 september keek ik in de namiddag naar het nieuws. Door een grote aardbeving in het Awaran District, in de Pakistaanse provincie Balochistan, waren huizen met de grond gelijk gemaakt en vielen er honderden doden en veel meer gewonden.

Het was duidelijk dat we er met Artsen Zonder Grenzen heen moesten. Het leed als gevolg van conflicten en natuurrampen verzachten, is immers wat we doen en de bestaansreden van AZG als onafhankelijke medische humanitaire organisatie. Toch hebben we vier weken na de twee grote aardbevingen nog geen enkele patiënt in het gebied behandeld, hoewel er duidelijk dringend nood is aan onpartijdige humanitaire hulp.

Toegegeven, op logistiek vlak kan de Pakistaanse regering veel sneller op dergelijke situaties reageren dan AZG. Bovendien beschikken we niet over het vermogen om, net als het Pakistaanse leger, patiënten in nood over te vliegen, en al evenmin over de bevoegdheid om een noodsituatie af te kondigen. Maar we kunnen wel onmiddellijk levensreddende traumazorg, voedingsondersteuning en preventieve primaire gezondheidszorg bieden en helpen bij de voorziening van water, sanitaire installaties en tijdelijk onderdak. Beter nog, wij blijven daarbij neutraal.

We zijn al lang actief in Balochistan en weten hoe moeilijk het is om daar te werken, maar we zijn niet betrokken bij de politieke dynamiek in de provincie, de geschiedenis of de uitkomst ervan. AZG is immers niet aangesloten bij een regering of politieke partij en wil gewoon humanitaire hulp bieden aan mensen die dat nodig hebben.

Om onze programma's in Pakistan te kunnen voortzetten, accepteren we enkel financiële steun van particulieren, en niet van instellingen of regeringen — een must in een land waar hulpverlening voortdurend aan manipulatie wordt blootgesteld. We doen dat om medische zorg te kunnen bieden in Pakistan en in andere landen, enkel en alleen in functie van wat de mensen nodig hebben.

Artsen Zonder Grenzen was dus ook bereid om dit soort neutrale medische hulp in Awaran te bieden. Onmiddellijk na de eerste aardbeving stond er in Uthal een team van artsen klaar voor vertrek, om aan de medische en humanitaire noden tegemoet te komen. Bovendien stonden er logistieke experts, coördinatoren en watsan-technici klaar; we deden een oproep aan internationaal personeel om steun te bieden.

Gezien de aanvallen op de helikopters van de National Disaster Management Authority (NMDA) en op de konvooien van het ministerie van Volksgezondheid in de dagen na de aardbeving, moesten we zorgvuldig bedenken hoe we toegang konden krijgen tot het gebied. Net als op alle onveilige plaatsen (van Afghanistan tot de Democratische Republiek Congo) wilden we er echter eerst zeker van zijn dat we het gebied veilig konden betreden. Dus bereidden we ons voor om naar Awaran te trekken, omdat we voelden dat we er veilig heen konden zodra we die garantie kregen.

Uiteindelijk konden we echter geen beslissing nemen om al dan niet te gaan, want de beslissing werd voor ons genomen. In Pakistan verleent de regering haar toestemming via goedkeuringscertificaten (NOC's), en we werken dagelijks binnen de parameters van dat systeem om de bestaande programma's in Balochistan gaande te houden.

Ondanks een officieel verzoek om hulp op 1 oktober 2013 en een heleboel vergaderingen met verschillende autoriteiten op provinciaal en nationaal niveau, kregen we echter nooit een goedkeuringscertificaat voor Awaran. Toen onze vragen om toestemming enkele dagen later definitief geweigerd werden, zaten we helemaal in zak en as.

Ik vind het schokkend dat onze hulp zomaar wordt afgewimpeld. Zeker omdat de autoriteiten ons na de aardbeving in Kasjmir in 2005, die in Ziarat in 2008 en bij verschillende overstromingen in het oosten van Balochistan (in het bijzonder in 2010) gewillig hielpen om onze interventie te vergemakkelijken. Waarom zou Awaran dan anders zijn?

Hoe kan het dat de rampzalige humanitaire situatie waar we dagen geleden over hoorden – gebroken ledematen, vernielde waterputten, moeders die hun kinderen in leven houden op dadels en suikerwater alleen – zo snel opgelost is? We geloven er niet veel van, zeker bij het horen van de tegenstrijdige berichten die we van verschillende autoriteiten krijgen.

Voor ons – een organisatie die de noden van haar patiënten boven alles stelt – is het ongelooflijk moeilijk te weten dat er mensen zijn die hulp nodig hebben en ze niet krijgen. Het enige dat erger is, denk ik, is dat we niet zeker weten in wat voor situatie we ons nu bevinden. Als er in Awaran en Kech mensen zijn die bijna vier weken na de eerste aardbeving nog altijd geen hulp hebben gekregen, kan ik alleen maar vermoeden dat ze lijden.

Na rampen als deze is er doorgaans een tekort aan voedsel, waardoor kinderen en moeders ondervoed raken; mensen slapen in tijdelijke schuilplaatsen, waardoor ze extra kwetsbaar worden voor longontsteking en malaria; en het gebrek aan proper water en goede sanitaire voorzieningen verhoogt het risico op diarree. En niet te vergeten, als verwondingen niet naar behoren worden behandeld, treden er infecties op.

Onze hulp werd geweigerd. Pakken we dan onze koffers en gaan we naar huis? Niet echt. We moesten dan wel ons team in Uthal terugtrekken ondanks de berichten over een gemeenschap die verwoest werd door twee aardbevingen en onveiligheid, over de gigantische hiaten in de gezondheidszorg en het gebrek aan hulpverlening, maar we zijn nog steeds vastberaden om erheen te gaan. We willen medische behandelingen geven terwijl de nood het hoogst is en we zijn bereid om met alle partijen te gaan praten om over die toegang te onderhandelen.

Intussen blijven we ons inzetten om neutrale medische humanitaire hulp te bieden in andere delen van Balochistan en Pakistan.

Chris Lockyear is operationeel manager voor Afghanistan, Bangladesh, Pakistan en Zuid-Soedan.

Dit opiniestuk werd voor het eerst gepubliceerd op Dawn.com, op 21 oktober 2013.

Artsen Zonder Grenzen is een medisch-humanitaire organisatie die niet afhangt van politieke of militaire groeperingen en wereldwijd in ongeveer 65 landen gratis medische noodhulp biedt aan mensen in nood.

In andere delen van Pakistan bieden teams van AZG primaire en secundaire gezondheidszorg aan mensen die het slachtoffer zijn van gewapende conflicten en geen toegang hebben tot medische zorg. De teams van AZG bieden ook gratis medische noodhulp in de Federaal Bestuurde Stamgebieden (FBS), in de provincies Khyber Pakhtunkhwa en Sindh, en in de districten Killa Abdullah, Quetta, Nasirabad en Jafarabad van de provincie Balochistan.

Voor haar activiteiten in Pakistan doet AZG enkel een beroep op private schenkingen van over de hele wereld. De organisatie aanvaardt geen fondsen van regeringen, instellingen of militaire of politieke groeperingen.