STRIJD TEGEN HIV/AIDS, TUBERCULOSE EN MALARIA: WORDT BELGIË EEN VAN DE SLECHTE STUDENTEN?
“Gaan we, na alles alles wat de wereld de afgelopen twee jaar heeft meegemaakt, nu echt een oogje dichtknijpen voor het belang van investeringen in de strijd tegen HIV, tbc en malaria? Die vraag stel ik me nu we opnieuw, zoals elke drie jaar, de wereld eraan moeten herinneren dat het Global Fund – de “oorlogskas” van de wereld tegen HIV/AIDS, tuberculose en malaria – levensbelangrijke internationale steun nodig heeft. Meer dan ooit weten hoe epidemieën levens, gemeenschappen en economieën kunnen verwoesten. Laat staan epidemieën van de 3 dodelijkste ziektes ter wereld. De teams van Artsen Zonder Grenzen zien elke dag welke enorme inspanningen nodig zijn om deze ziekten niet eens te overwinnen, maar om de zondvloed van nieuwe patiënten, onbehandelde mensen en ongeschikte zorg door gebrek aan middelen in te dijken.”
Om deze drie ziektes optimaal te bestrijden van 2024 tot ‘26 is naar schatting 130 miljard dollar nodig. Het Global Fund, dat in 2002 werd opgericht, vraagt voor deze volgende cyclus slechts om 18 miljard USD. Hoewel dat 30% meer is dan bij de vorige cyclus, zal deze bijdrage niet voldoende zijn om de nodige 130 miljard USD te bereiken. Daarnaast worden er erg onrealistische inspanningen verwacht van de getroffen landen zelf: ondanks de loodzware tol die COVID eiste op economisch, menselijk en gezondheidsvlak, wordt van hen verwacht dat ze $45,8 miljard bijdragen. Zelfs met de verwachte externe bijdrage uit andere hoeken, en als iedereen het verwachte deel schenkt, blijft er een lacune van ten minste 22%, en waarschijnlijk meer.
De Verenigde Staten en Japan springen in de bres en verhogen hun bijdrage met 30%. Maar Europese landen blijven achter. België ook, en bovendien op een bijzonder Belgische manier. Ons land kondigde in 2019 namelijk een bedrag van 60 miljoen euro aan over 4 jaar, terwijl het Global Fund een driejarige logica volgt. Nog zorgwekkender is dat België aankondigt dat we niet meer dan 15 miljoen zullen bijdragen bedragen, alleen voor het jaar 2024, en geen harde belofte heeft gedaan voor de volgende jaren. We zitten dus ver van de vereiste inspanning van 30% meer. Een Belgische bijdrage van ongeveer 20 miljoen euro per jaar zou passender zijn.
De prijs van niet investeren
Als de rijkste landen zich niet de middelen geven om op te treden tegen de drie meest dodelijke ziekten, wordt de kloof alleen maar groter. Uit het rapport "Bridging the gap", uitgevoerd door Artsen Zonder Grenzen in 7 landen getroffen door deze 3 dodelijke ziekten, blijkt dat de strijd nog lang niet gestreden is. Voor tuberculose bijvoorbeeld is het aantal doden weer op het niveau van 2017 (1,3 miljoen doden per jaar). Jaarlijks worden naar schatting 10 miljoen mensen besmet. Ongeveer 9,5 miljoen mensen met HIV worden nog steeds niet behandeld. Het aantal mensen met malaria is gestegen tot het niveau van 2015. De sterfte aan malaria stijgt: een stijging van 12% ten opzichte van 2019. Landen die kampen met financieringstekorten, moeten dan weer bezuinigen op effectieve medische interventies. Zo worden HIV-programma's voor zwangere vrouwen meestal als eerste stopgezet. Over het algemeen zijn het de meest kwetsbare bevolkingsgroepen die als eerste door de mand vallen.
Europa en België, laat de kloof niet verder groeien
Elke vertraging bij het terugdringen van het aantal nieuwe patiënten en overlijdens betekent meer infecties, meer sterfgevallen, meer menselijke, gezondheids- en economische kosten, vandaag en morgen. Elke vertraging in de strijd tegen HIV, tuberculose en malaria zal zich op middellange en lange termijn vertalen in hogere kosten voor gezondheid, mensen en economie. De aanvulling van het Global Fund is een absoluut minimum en zal moeten worden aangevuld met andere internationale financiering. Donateurs moeten opnieuw meedoen als we willen voorkomen dat alle vooruitgang uit het verleden wordt teruggedraaid!
Op dit moment hebben we geen garantie dat de landen er op 21 september in zullen slagen de 18 miljard USD bijeen te brengen. De Verenigde Staten en Japan nemen voortouw en dat juichen we bij Artsen Zonder Grenzen enorm toe. Maar als de Europese landen de oproep missen, wordt het Wereldfonds dubbel ondermijnd: het minimum (al onvoldoende) van 18 miljard wordt niet bereikt en dit tekort zal de bijdrage van de Verenigde Staten proportioneel verminderen, die beperkt is tot een derde van het totale bedrag.
Europa kan het zich niet veroorloven de andere kant op te kijken
Europese landen moeten hun beloften nakomen en zich engageren in overeenstemming met hun discours over mondiale gezondheid. We weten dat de president van de Verenigde Staten de president van de Europese Commissie zal bellen om haar aan te moedigen zich bij hem aan te sluiten in een gemeenschappelijke inspanning om de door het Wereldfonds gevraagde investering te realiseren. Wat zal haar reactie zijn?
En zal België een van de goede of slechte studenten zijn?
Zal ons land zijn inspanningen verdubbelen om oplossingen te vinden en het budget voor het Wereldfonds aanzienlijk verhogen? Wat als dat niet gebeurt, afgezien van de menselijke gevolgen? Is België dan nog wel geloofwaardig zijn wanneer we onze gehechtheid aan de doelstellingen van Universal Health Coverage uitspreken en onze steun betuigen voor het “leave no-one behind”-principe dat ervoor moet zorgen dat we de meest kwetsbare bevolkingsgroepen niet uitsluiten? Ik richt me daarom tot onze regering en meer in het bijzonder op premier Alexander De Croo en minister van Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir: laat zien dat België zijn woord houdt en zich bewust is van zijn rol in de wereldwijde, menselijke en gezondheidsuitdaging van HIV/aids, tuberculose en malaria.