Gaza: Veel Palestijnen lijden aan acute en posttraumatische stress

Sinds 7 oktober en de daaropvolgende oorlog tegen Gaza raakten bijna 95.000 mensen gewond door Israëlische aanvallen, waarvan er volgens de Wereldgezondheidsorganisatie meer dan 12.000 dringend medische evacuatie nodig hebben. Slechts een klein deel van de gewonde Palestijnen heeft toestemming gekregen om de Gazastrook te verlaten om adequate zorg te zoeken in andere landen na een lang en ondoorzichtig proces. Elke evacuatie moet worden goedgekeurd door de Israëlische autoriteiten, wat vele maanden kan duren en niet gebaseerd lijkt te zijn op duidelijke, transparante criteria.

Artsen Zonder Grenzen roept de Israëlische autoriteiten op om te zorgen voor medische evacuaties voor Palestijnen die gespecialiseerde medische zorg nodig hebben, inclusief hun verzorgers, en voor andere staten om behandelingen buiten Gaza te ontvangen en te faciliteren, en er tegelijkertijd voor te zorgen dat alle patiënten en hun verzorgers een veilige, vrijwillige en waardige terugkeer naar Gaza wordt gegarandeerd.

In het ziekenhuis voor reconstructieve chirurgie van AZG in Amman, Jordanië, behandelen onze teams de weinige Gazaanse kinderen die we hebben kunnen overbrengen voor revalidatie, nadat ze eerst naar Egypte waren geëvacueerd.

Onze teams voor geestelijke gezondheidszorg die patiënten behandelen in het ziekenhuis in Amman, hebben opgemerkt dat Palestijnen uit Gaza vóór 7 oktober al leden aan depressies en frustraties, die vaak te maken hadden met werkloosheid, armoede en een hoog percentage drugsverslaafden, maar ook met handicaps en amputaties als gevolg van eerdere oorlogen. Sinds 7 oktober is de geestelijke gezondheid van de Gazanen echter dramatisch verslechterd. We horen van Dr. Ahmad Mahmoud Al Salem, psychiater bij AZG, over de geestelijke gezondheidsproblemen van Gazaanse kinderen in het ziekenhuis en de steun die onze teams bieden om hun gezondheid te verbeteren.

Wat zijn enkele van de psychische problemen die AZG-teams hebben gezien bij Palestijnen die sinds 7 oktober uit Gaza komen?

“Veel patiënten die vanuit Gaza naar het ziekenhuis in Amman komen, hebben niet alleen last van posttraumatische stressstoornis (PTSS), maar zelfs van acuut stresssyndroom. Veel jonge Palestijnen zijn getuige geweest van de vernietiging van hun huizen, het doden van hun broers en zussen en sommigen hebben zelfs levensveranderende verwondingen opgelopen. Maar daarbovenop horen ze voortdurend over het verlies van nog meer familieleden en vrienden.

Dit is geen normaal trauma. Dit is een enorme, kwellende ramp, dus psychologisch is hun geest niet in staat om al deze stress te verdragen. Deze patiënten ontwikkelen meestal iets dat we het acute stresssyndroom noemen. Acuut stresssyndroom betekent dat de patiënten meestal veel nachtmerries hebben en veel flashbacks, evenals een laag humeur, slapeloosheid en vermijding van de hele traumatische herinnering.

Als de acute stressstoornis langer dan een maand aanhoudt, dan wordt dit PTSS. Maar als een patiënt met PTSS slecht nieuws blijft ontvangen uit Gaza dat veel van zijn familieleden zijn gedood, dan ontwikkelt hij een nieuwe acute stressstoornis of een nieuw verdriet, dus wordt het een complex trauma. Het is niet één trauma, het is een opeenvolging van trauma's.”

Hoe behandelen de teams voor geestelijke gezondheidszorg van AZG patiënten die aan deze aandoeningen lijden?

“Eerst moeten we een diagnose stellen. Als de patiënt een depressie, angst of verslaving heeft, dan gaan we aan de slag met medicijnen en cognitieve gedragstherapie. Maar als de patiënt lijdt aan PTSS, dan moeten we kiezen voor medicijnen en EMDR, wat oogbewegingen desensitisatie reprocessing is, evenals ondersteunende psychotherapie.

Over het algemeen slaan de hersenen bij een traumatiserende gebeurtenis niet alleen de scène op, maar ook de emotie bij de scène. Dus als we een trauma willen behandelen dat gerelateerd is aan een psychologisch probleem, moeten we zoveel mogelijk proberen de ellende los te koppelen van de herinnering. Als iemand bijvoorbeeld verbrand is en hij herinnert zich de kerosine en het vuur op zijn arm, dan heeft hij een herinnering aan de pijn, maar ook aan de ellende die daarop volgt, omdat hij het gevoel heeft dat zijn arm nooit meer normaal zal zijn.

Met EMDR is het doel om de herinnering los te koppelen van het verdriet, en om de patiënt enige hoop te geven, en hem te sturen om weer plezier te ervaren op het juiste moment door het verleden los te koppelen van het heden.

Het doel is ten eerste om de patiënt aan te moedigen om de realiteit hier en nu te ervaren, en ten tweede om ellende en pijn los te koppelen van de herinnering.”

Hoe gaan adolescenten om met trauma's die ze hebben meegemaakt en geleden?

“Adolescenten kunnen lijden onder echte ellende, omdat ze net beginnen met het vormen van hun persoonlijkheid en hun identiteit. Ze beginnen hun plaats in de wereld te begrijpen en vragen zich af: zal ik op een dag productief zijn? Zal ik aantrekkelijk zijn? Zal ik geld kunnen verdienen?

Adolescente patiënten die verschrikkelijke, levensveranderende wonden hebben opgelopen, zullen langdurige psychotherapie nodig hebben, omdat ze niet alleen hulp nodig hebben om de nare herinneringen en trauma's te verwerken, maar ze moeten ook geïntroduceerd worden in een nieuw en ontmoedigend leven, waarin ze zich misschien niet geaccepteerd voelen.
Tieners zijn hun identiteit aan het vormen, dus als bij hen een ledemaat is geamputeerd of hun gezicht is verbrand, wordt de betekenis van hun onafhankelijkheid in het algemeen verbrijzeld. Ze verliezen hun gevoel van eigenwaarde en hun identiteit wordt bedreigd en gekwetst. En hun gevoel gewild te zijn wordt gekwetst.

Deze kinderen hebben steun nodig om hun eigenwaarde en gevoel van eigenwaarde weer op te bouwen. We proberen met ze samen te werken om ze sterker te maken door middel van bezigheidstherapie en door ze te laten zien dat ze kunnen groeien en herstellen. Maar dat kost tijd.

Voor iemand die jonger is, rond de 10 jaar of jonger, geldt dat zolang hun ouders veerkrachtig zijn, ze er makkelijker doorheen komen dan iemand die in de tienerleeftijd zit of iemand die oud genoeg is om te begrijpen wat er is gebeurd.

Deze patiënten hebben uitgebreide en langdurige therapie nodig. Hier in het AZG ziekenhuis in Amman werken we met de patiënten via een groot aantal methoden, waaronder één-op-één therapie, educatieve activiteiten en in ernstigere gevallen psychiatrie en medicatie. Het doel is om deze kinderen te ondersteunen zodat ze weer van zichzelf en van het leven kunnen houden, maar ze zullen deze psychotherapie nog jaren nodig hebben om hen te ondersteunen en om het psychologische effect van de traumatische gebeurtenis die ze hebben meegemaakt te helpen verlichten.”