Ocean Viking: trauma’s en fysieke wonden bij de geredde mensen

Na elk van de vier reddingen voert ons medisch team een eerste medisch onderzoek uit, waarbij de medische behoeften van de geredde mensen worden onderzocht. Behalve de verzorging van de fysieke littekens, wonden en andere aandoeningen die onmiddellijke medische zorg vereisen, identificeren we ook de mensen die extra psychologische ondersteuning nodig hebben.

Wanneer de geredde mensen aan boord van de Ocean Viking komen, zijn ze volledig uitgeput. Ze hebben net vele uren op zee doorgebracht, zonder slaap, zonder water en zonder eten. Onze patiënten vertonen tekenen van uitdroging, algemene lichamelijke zwakte, duizeligheid, onderkoeling of verhitting en brandwonden – voornamelijk veroorzaakt door brandstof of de zon – of ze hebben verwondingen die door het oversteken zelf. Na de eerste 24 uur beginnen mensen te herstellen van deze eerste symptomen.

Ongewone reacties door traumatische ervaringen

Al tijdens die eerste medische consultaties kunnen we de mensen met mentale stress identificeren. We zien zij vaak van hun gedachten weglopen en overschakelen naar een "oneindige staar". Ze hebben reacties ontwikkeld die men niet van andere patiënten zou verwachten. Dat kan een onverwacht hogere of net lagere gevoeligheid zijn voor pijn of aanrakingen bij lichamelijk onderzoek, tot zelfs ongewone lichamelijke reacties op bepaalde medicijnen.

Het trauma dat we bij de geredde mensen aantreffen, is vaak niet specifiek door één enkele gebeurtenis veroorzaakt. Soms is hun trauma een gevolg van de opeenstapeling van verschillende situaties waaraan zij sinds hun verleden of recente verleden zijn blootgesteld. Velen vertellen ons dat ze zijn opgegroeid in een conflictgebied en met hun familie moesten vluchten. Sommigen hebben familieleden verloren en hebben een gevaarlijke tocht door de woestijn en door Libië – soms zonder begeleiding van een ouder of voogd - gedaan.

Eindelijk terug als mens behandeld

De meeste minderjarigen aan boord hebben nooit ervaren hoe het voelt om in een veilige en stabiele omgeving te leven, of hoe het is om als kind om in alle rust te kunnen spelen. Wat ze wel heel goed weten, is om altijd alert te zijn, om omringd te zijn door angst en onzekerheid, en om in beweging te blijven. Tijdens het gesprek met hen krijgen we vaak de indruk dat die manier van leven voor hen normaal is geworden.

We hebben nu 356 mensen aan boord, het is belangrijk dat we tijd en aandacht kunnen geven aan iedereen. Sommigen hebben al lang geen contact meer gehad met hun familie en vrienden. De medische consultatie aan boord van ons schip is misschien de eerste keer sinds lang dat deze mensen gehoord worden of met respect behandeld worden. Sommigen barsten in tranen uit, omdat ze niet simpelweg niet gewend zijn om aandacht of respect te krijgen. Anderen vinden net dat ze geen aandacht verdienen - of het nu medisch is of niet. Tijdens onze consultaties kunnen we hen eindelijk een veilige ruimte aanbieden, een moment van rust waarin we vooral luisteren naar hen en tot de eerste inzichten kunnen komen.

Meteen is ook duidelijk dat ze een bredere psychologische ondersteuning nodig hebben, meer dan wat wij hen in de korte tijd aan boord op het schip kunnen bieden. Ook al omdat ze na al hun traumatische ervaringen in hun thuisland, op hun tocht, in Libië en op het water, in de rubberen boot, ook aan boord van de Ocean Viking worden blootgesteld aan angst en onzekerheid: bij elke vertraging bij het ontschepen in een veilige haven zullen zich waardeloos en onwelkom voelen".